|
|
|
 |
|
|
 |
KÜRT SORUNU ETNİK BİR SORUN DEĞİLDİR
Kürt sorununun etnik bir içeriği var. Çözümü için de ana dilde eğitim, anayasada Kürt kimliğinin açıkça tanınması gibi talepler dile getiriliyor. Bunlara katılmamak olanaklı değil.
Ancak Kürt sorunu temelde bir kimlik sorunu, etnik bir sorun değildir. Bunun hem ötesi hem de berisi vardır.
Kimliğin tanınması gerekli ve asgari adımdır. Asıl mesele bundan sonra başlamaktadır. Çünkü, bu gelişme-kazanım, Kürt halkının çok geniş kesimlerinin özgürlük ve eşitlik taleplerinin sağlama alınması anlamına gelmez. Keyfi yerinde azınlığın ise zaten böyle bir derdi yoktur. Meselenin ötesi budur.
Kimlik üzerindeki baskının kalkması ya da zayıflaması, bu kimliğin gerçekten yaşama geçebileceği koşulların oluşması demek değildir. Kimliğin garantisi için, Kürdün bir insan gibi yaşayacağı ekonomik, toplumsal, politik düzenlemeler gerekir. O nedenle kimliklerini isteyen Kürt yoksul köylülerinin, aynı anda talep etmeleri gereken şey, eşitlik ve eşitlikçi bir düzen olmak zorundadır. Aksi halde kimlik mücadelesi boşuna ve aldatıcı olur.
Bütün bu nedenlerle Kürt sorununun çözümü, tek başına kimliğin tanınmasında değil, bunu da içerecek daha kapsamlı sosyopolitik düzenlemelerdedir. Bu paket bölgesel eşitsizlikleri ortadan kaldıracak, doğuyu kalkındıracak, tarım ve hayvancılığı yeniden diriltip, bölgeye sanayiyi sokacak, geliri eşitleyecek stratejileri içermek zorundadır. Bunlar da kapitalist düzenin işi değildir. Kürt sorunu bu nedenle bir kimlik sorunu değil, sosyoekonomik formasyon sorunudur.
Kürtler'in sorunlarının çözülmesi isteniyorsa, Kürt hareketinin, perspektifini, kimlik meselesinin çok ötesine, piyasa düzenine kadar genişletmesi ve eldeki büyük potansiyeli daha kapsamlı bir projeye göre kullanması gerekir. Buradaki potansiyel hem Kürt hem de Türk emekçilerine ilişkindir. Potansiyeli yalnızca Kürtler ile sınırlayan Kürt hareketi o nedenle ne gerçekçi ne de devrimcidir.
Meselenin berisi ise, Kürt sorununun kimlik sorunu olarak ele alınmasının Türk tarafında yarattığı faşizan milliyetçileşmedir. Görmek gerekir ve ne yazık ki görülmek istenmemektedir: PKK'nın “başarılı” olarak duyumsanan-nitelenen her eylemi batıda önü alınamaz milliyetçi hezeyanların kabarmasına neden oluyor.
Öte yandan, Kürt kimliğini öne çıkaran mücadele Kürtler arasında da milliyetçiliğin kökleşmesine yol açıyor. Kurtuluş yolu kimliğin elde edilmesi ise, karşınızdaki saf (bu konjonktürde) kaçınılmaz olarak karşı kimlikte olanlardır. Kimlik mücadelesi ontolojik olarak karşı kimliğin ötekileştirilmesini gerektirir. Farklı etnisitelerin, bu şekilde, aynı çatı altında yaşamaları olanaklı değildir. Sorunu kimliğe sıkıştıran politika Türkleri ve Kürtleri kendi içlerine kapatan, birlikte yaşamayı olanaksızlaştıran bir etki gösteriyor. Bize gereken ise milliyeti ne olursa olsun sömürücülerin ötekileştirilmesidir.
Söz konusu olan bir iktidar meselesidir. Eğer iktidar işçi ve emekçi sınıflar, eşit ve adil bir düzen için isteniyorsa, yapılması gereken tek şey Kürt ve Türk emekçi sınıflarını, yani her iki halkın çoğunluğunu yakınlaştıracak stratejilerin benimsenmesidir. Bunun için Türk ve Kürt karakterli değil, sınıfsal bir politikaya gerek vardır. Birleşik sol bir siyasal hareket mi isteniyor: Bunun zemini ancak emekçi sınıf kimliği olabilir.
Yok eğer, bir Kürt iktidarı için savaşılıyorsa, bunun yolu bile Kürt hareketinin bu stratejisi ve PKK'nin bu eylemleri olamaz. Çünkü her eylem milliyetçilik üzerinden bir iç savaşa bizi daha çok yaklaştırıyor ve halklarımızı daha çok emperyalist planların kucağına itiyor. Eğer Kürtler'in iktidarı Yugoslavya'dakine benzer bir sürecin sonrasında gerçekleşecekse, o koşullardaki Kürtlüğün ve Türklüğün bir anlamı kalacak mıdır ? Eğer istenen şey halklar arasındaki mesafenin daha da açılması, bunun üzerinden ilişkilerin ve değerlerin kopma noktasına gelmesi, Amerika'nın bölgeye daha fazla yerleşmesi ise, o zaman söylenecek bir şey yoktur.
Anadilde eğitim hakkının kazanılmasının zorluk derecesi, sosyalist devrimi gerçekleştirmekten daha fazladır.
İLKER BELEK
|
|
 |
Boğaziçi’nin Malcolm Xçi Türbanlıları GAMZE ERBİL
Boğaziçi Üniversitesi’ndeki türban eylemini Melih Gökçek’in televizyonu “banda almış.” “Sıkmabaş” tabiri ile anlatılan “klasik” türbanlı öğrencilerden çok türbansız destekçiler ve bildiğim kadarıyla Kürt coğrafyasına özgü bir örtü kullananlar takılmış kameraya. Kamera bu!
Aralarında Müslüman Kürt öğrenciler var demek ki derken, onların “Malcolm Xçi” olduğunu öğrendik. Etnik türban bağlayan bu gençler Malcolm Xçiymiş...
Bu kadarı, özgürlük taleplerini daha da etkileyici ve mazlumane hale getiriyor! Ya da isterseniz “yorum yok”* diyelim.
Ancak benim bu televizyon kanalında izlediğim görüntülerde, bu türbancı kızlarımız bir “cihat” ruhuyla okulun turnikelerinden içeriye giriş yapıyorlardı. Gözlerinde daha çok, “işte burada bize bunu yapamazsınız, burası özgürlük meselesinde bir kaledir” meydan okumasıyla, biraz da Boğaziçi’nde eylem yapıyor olmanın özgüveni-güvenliği okunuyordu.
Bu görüntülerin ardından “görüşü alınan” bir başka Boğaziçili, -ki verili durumda “tarafsız bilge insan”ı temsil etmesi tasarlanmış- insanlara türban özgürlüğünün verilmesi gerektiğini, yoksa bu kişilerin tarikatlerin, cemaatlerin kucağına itileceğini söylüyordu! Tarafsız bilge olarak seçilen bu kişinin “tarafsızlığını” bilemiyorum ancak bilgeliği biraz tartışma götürüyordu.
Neresinden tutmalı? Bu ülkede türban eylemi yapanların “tarikatlerin kucağına düşmekten kurtarılması gerekenler” olarak nitelenmesi en başta bir cehalet göstergesi. Türkiye’de eylem aşamasına geldiğinizde zaten çoktan örgütlenmiş oluyorsunuz. Hatta Malcolm X’çi bile olabiliyorsunuz.
Öte yandan, kucaktan kurtarma çağrısı özgürlükçü raconda Malcolm X’çi türbancı hanımları fazlaca yok sayan bir tutum gibi görünüyor. Boğaziçi bilgeliği daha çok sağa sola akıl öğretmeyi içerdiğinden mi böyle bir yola sevk ediyor, yoksa tarafsız bilgemiz “türban özgürlüğü lazımsa onu da biz sağlarız” geleneğine mensup bir aileden mi geliyor bilinmez... Ama destek verdiği türbancı arkadaşlarına ayıp etmiş.
Neyse özgürlükçüler kendi aralarındaki ilişkileri kendileri düzenlesin...
***
Bu özgürlük meselesi pek karmaşık...
Boğaziçi’ndeki özgürlükçü Malcolm X’çi eylemciler ve onların destekçileri, “Karanlığa Kapalıyız” sloganıyla karşı tavır alan öğrencilerin afişlerine saldırmışlar. Bunu da yukarıda andığım cihat ruhuyla yaptıklarına şüphe yok... Değişik bir psikoloji.
Tabii bunun için kendilerini özgürlükçülük konusunda tutarlı olmaya çağırmak anlamlı olmayacaktır. Özgürlükçüler, özgürlük taleplerinde tahammülsüzdür! Geçmiş dönem filozoflarının bu konuda onca kafa patlatarak ortaya sürdüğü aforizmalara da kayıtsızdırlar!
[Boğaziçi’nde bu konuda tezler geliştiren başka bilgeler muhakkak vardır, onları dışarıda bırakalım] Yapacak fazla bir şey yok... “Hep bana, hep bana özgürlük”...
Hatta şöyle de bakabilirsiniz: Bu vatandaşlar Başbakanın bahsettiği türde üzerlerine çöken mahalle baskısının yoğunluğuna dayanamayarak bu hale gelmiştir ve reaksiyoner tutumlarında böyle bir sosyolojik belirlenim vardır. O yüzden saldırmalarına “anlayışla yaklaşmak” gerekiyor olabilir.
Anlamak, anlayışlı olmak... Modern çağların özgürlükçü despotizmini yok sayamazsınız!
***
Malcolm X örneği biraz değişik olmakla birlikte, gerici düşüncelerin örgütlenmesine karşı anlayışlı olmamız gerekmiyor. Bunu açıkça ifade etme hakkımız da var. “Karanlığa Kapalıyız” sloganı bir tavırdır ve bunun üzerinden bir tartışma yürütülebilir. “Niye ‘Karanlığa Kapalıyız’ sloganıyla kampanya yürütüyorsunuz” despotluğuna ya da “işte şimdi karanlığı tarikatlerin kucağına iteceksiniz” bilgeliğine prim verilmesi gerekmiyor. Ancak anlaşıldığı kadarıyla her zamanki gibi karanlık yine despotizmle kolkola ilerlediğinden militanca bir tartışmayı hakkını vererek yürütmenin –hem de özgürlüklerin kalesi olan (!) Boğaziçi’nde- fazla imkanı olmayacak. Böyleyse bile, ilerici aydınlanmacı öğrencilerin sözünü söylemeye devam etmesi lazım. Nasıl denir; özgürlükleri savunma adına...
* Kimi durumlarda yazarın “herşey çok açık, benim bundan sonra değerlendirme yapmama ne hacet” şeklinde kullandığı bu kalıp, kimi zaman da “böyle bir tablo karşısında ne denebilir ki” imasını içerir. Burada yazar ikinci kullanıma kendisini daha yakın hissetmektedir... |
|
 |
|
|
|
|
|
Marx’ın Hakkı AYDEMİR GÜLER
Konu dışı bir notla başlıyorum. Bir keresinde daha kısa süre öncesine kadar Cumhuriyet’te yazan bir gazeteci hakkında, tam da eski çalışma arkadaşları yaka paça toplanırken, kalkıp “Ergenekon’un sonuna kadar gitmesi”nden dem vurmanın etik olmadığını söylemiştim. Türkiye solunda, artık Merdan Yanardağ da içeri alınmışken “sonuna kadar” saçmalığını tekrarlayanın sadece siyasi aklından değil ahlakından da kuşku duyulur!
Ergenekon kontrgerillayı konu alan bir hukuk süreci değil, ABD-Gülen-AKP üçgeninin siyasi ve ideolojik bir operasyonudur dedik durduk. Bu tezin bir kez daha kanıtlanmasına vesile olan Merdan’a geçmiş olsun…
Konumuz ise kitapları çok sattığı ve krizi ne kadar da iyi öngördüğü konusunda yaygın “geyiklere” malzeme olan Marx’la ilgili. Her elini attığı şeyi inanılmaz bir hızla çürüten düzenin şimdi Marx’a uzanmasından keyif ve tatmin duymak yersiz olur.
Endişelenip kaçalım demiyorum. Tam tersine. Marx’ın haklı çıktığını düşünen burjuvalar mı var etrafta? Öyle yarım yamalak hak vermek olmaz, diyeceğiz. Marx’ın yalnızca kapitalizmin kriz mekanizmalarını iyi analiz ettiği için ve ölümünden bunca zaman sonra öngörüleri hâlâ tutuyor diye yâd edilmesi yetmez. Marx’ın analiz ve öngörüsünü benzersiz kılan sisteminin başka boyutları da vardır ve “hakkımız” teslim edilecekse, o boyutlara da sıra gelecektir.
Zaten Marx’ın öğrencileri, hocalarının, holding profları, borsa uzmanları ve medya şarlatanları tarafından doğrulanmasına gerek bırakmamış bulunuyorlar. Dünyada da bizde de, Marksistler yıllardır “bu balon patlar” diyorlardı. Geriye dönük basit bir gözden geçirme, Marksizmin krizin zamanlamasına varana kadar haklı çıktığını gösteriyor. Her boydan burjuva yorumcu ise şaka kabilinden fikir kırıntılarıyla oynamaya devam ediyor. Bir kurtarma paketi açılınca yarım günlüğüne bayram eden borsalar kadar aklı var burjuva “bilimi”nin!
Ama daha fazlası nasıl olsun ki? Neredeyse 40 yıldır liberalizmi, sınırsız piyasacılığı baş tacı eden, ekonominin ve toplumun planlanamayacağından kamu sektörünün verimsizliğine, “her şeyi devletten beklememek” türü atasözü icatlarına kadar saçmaladıkça saçmalayan bir sınıfın düşünürlerinde akıl mı kalır! Doların yükselişine “dalgalı kur” diyebilen bir başbakana, bütün dış pazarlar daralırken “devalüasyonun ihracatı destekleyeceğini” anlatan yetkililere şaşmamak gerek!
İşin özeti liberal ezber büyük bir kayaya toslamış bulunuyor. Herkesin egemen bir ulusal devlet sandığı İzlanda’nın sadece bir finans kuruluşu olduğu görüldükten sonra, piyasa entegrasyonu temelli ve küreselleşme soslu uluslararası işbölümü safsatasını tekrar etmek mümkün görünmüyor. 1990’ların başında “verimsiz merkezi planlama”dan kurtuluşunu kutlayan eski sosyalist ülkelerin iflasa doğru gittikleri bir dünyada, piyasacılık gemisi su almadan yüzebilir mi? Bu tarihsel çuvallamadan sonra burjuva ideolojisinin bir şey olmamış gibi yola devam etmesi mümkün olmayacaktır.
“Bizim” bu denli haklı olduğumuz ve burjuva dünyasının bu ölçüde şapa oturduğu koşullarda Kapital’in “çok satması” yetmez.
Çünkü Marx’a göre sermaye ile yığın yığın para arasında çok temel bir fark vardır. Sermaye dediğiniz şey, bir toplumsal ilişki biçimidir. Toplumsal ilişki olarak sermayenin, doğasından ayrılamayacak davranış kalıpları vardır. Sermaye düzeni herhangi bir hata, eksiklik, cahillik, kaza nedeniyle değil, tam da ve yalnızca “sermaye düzeni” olduğu için kriz üretir. Geri dönmeyecek kredileri verdikçe veren banka ve finans sektörü salak değil, kapitalist olduğu için öyle davranmıştır. Kapitalizm bir tarihsel salaklıktır, o başka…
Kapitalizm krizini atlatır, ama her defasında bir yenisine yelken açmak üzere… Buradan çıkan sonuç son derece yalındır. Açlık, işsizlik, yoksulluk, gericilik ve savaş nedeni olan krizlere karşı kesin önlem, sermaye düzenine son vermektir.
Üretim araçlarının özel mülkiyeti yerine toplumsal mülkiyet. Özel mülkiyetin piyasa anarşisi yerine toplumsal mülkiyetin merkezi planlaması.
Marx’a öyle kuru kuru, bir köşesinden hak vermek olmaz. Madem başladık, hakkımızın tamamını alacağız!
Bunun bir inatlaşma konusu olduğu sanılmasın. Ayrıca hakkımızı kitap üstünde veya masa başında alacağımızı da kimse düşünmesin. Toplumsal mülkiyet ve merkezi planlama demek, burjuvazi yerine işçi sınıfı demektir. Yok sayılan işçi sınıfı, öldü denen sol, burjuva ideolojisinin dağıldığı kriz konjonktüründe alanını genişletmek için hamle yapmayacak da, ne zaman yapacak?
Sosyalizm ve işçi sınıfı itibarını geri kazanmalıdır. Marx’ın hakkı budur. |
|
|
 |
|
| |
|
|
