|
|
|
 |
|
|
 |
KÜRT SORUNU ETNİK BİR SORUN DEĞİLDİR
Kürt sorununun etnik bir içeriği var. Çözümü için de ana dilde eğitim, anayasada Kürt kimliğinin açıkça tanınması gibi talepler dile getiriliyor. Bunlara katılmamak olanaklı değil.
Ancak Kürt sorunu temelde bir kimlik sorunu, etnik bir sorun değildir. Bunun hem ötesi hem de berisi vardır.
Kimliğin tanınması gerekli ve asgari adımdır. Asıl mesele bundan sonra başlamaktadır. Çünkü, bu gelişme-kazanım, Kürt halkının çok geniş kesimlerinin özgürlük ve eşitlik taleplerinin sağlama alınması anlamına gelmez. Keyfi yerinde azınlığın ise zaten böyle bir derdi yoktur. Meselenin ötesi budur.
Kimlik üzerindeki baskının kalkması ya da zayıflaması, bu kimliğin gerçekten yaşama geçebileceği koşulların oluşması demek değildir. Kimliğin garantisi için, Kürdün bir insan gibi yaşayacağı ekonomik, toplumsal, politik düzenlemeler gerekir. O nedenle kimliklerini isteyen Kürt yoksul köylülerinin, aynı anda talep etmeleri gereken şey, eşitlik ve eşitlikçi bir düzen olmak zorundadır. Aksi halde kimlik mücadelesi boşuna ve aldatıcı olur.
Bütün bu nedenlerle Kürt sorununun çözümü, tek başına kimliğin tanınmasında değil, bunu da içerecek daha kapsamlı sosyopolitik düzenlemelerdedir. Bu paket bölgesel eşitsizlikleri ortadan kaldıracak, doğuyu kalkındıracak, tarım ve hayvancılığı yeniden diriltip, bölgeye sanayiyi sokacak, geliri eşitleyecek stratejileri içermek zorundadır. Bunlar da kapitalist düzenin işi değildir. Kürt sorunu bu nedenle bir kimlik sorunu değil, sosyoekonomik formasyon sorunudur.
Kürtler'in sorunlarının çözülmesi isteniyorsa, Kürt hareketinin, perspektifini, kimlik meselesinin çok ötesine, piyasa düzenine kadar genişletmesi ve eldeki büyük potansiyeli daha kapsamlı bir projeye göre kullanması gerekir. Buradaki potansiyel hem Kürt hem de Türk emekçilerine ilişkindir. Potansiyeli yalnızca Kürtler ile sınırlayan Kürt hareketi o nedenle ne gerçekçi ne de devrimcidir.
Meselenin berisi ise, Kürt sorununun kimlik sorunu olarak ele alınmasının Türk tarafında yarattığı faşizan milliyetçileşmedir. Görmek gerekir ve ne yazık ki görülmek istenmemektedir: PKK'nın “başarılı” olarak duyumsanan-nitelenen her eylemi batıda önü alınamaz milliyetçi hezeyanların kabarmasına neden oluyor.
Öte yandan, Kürt kimliğini öne çıkaran mücadele Kürtler arasında da milliyetçiliğin kökleşmesine yol açıyor. Kurtuluş yolu kimliğin elde edilmesi ise, karşınızdaki saf (bu konjonktürde) kaçınılmaz olarak karşı kimlikte olanlardır. Kimlik mücadelesi ontolojik olarak karşı kimliğin ötekileştirilmesini gerektirir. Farklı etnisitelerin, bu şekilde, aynı çatı altında yaşamaları olanaklı değildir. Sorunu kimliğe sıkıştıran politika Türkleri ve Kürtleri kendi içlerine kapatan, birlikte yaşamayı olanaksızlaştıran bir etki gösteriyor. Bize gereken ise milliyeti ne olursa olsun sömürücülerin ötekileştirilmesidir.
Söz konusu olan bir iktidar meselesidir. Eğer iktidar işçi ve emekçi sınıflar, eşit ve adil bir düzen için isteniyorsa, yapılması gereken tek şey Kürt ve Türk emekçi sınıflarını, yani her iki halkın çoğunluğunu yakınlaştıracak stratejilerin benimsenmesidir. Bunun için Türk ve Kürt karakterli değil, sınıfsal bir politikaya gerek vardır. Birleşik sol bir siyasal hareket mi isteniyor: Bunun zemini ancak emekçi sınıf kimliği olabilir.
Yok eğer, bir Kürt iktidarı için savaşılıyorsa, bunun yolu bile Kürt hareketinin bu stratejisi ve PKK'nin bu eylemleri olamaz. Çünkü her eylem milliyetçilik üzerinden bir iç savaşa bizi daha çok yaklaştırıyor ve halklarımızı daha çok emperyalist planların kucağına itiyor. Eğer Kürtler'in iktidarı Yugoslavya'dakine benzer bir sürecin sonrasında gerçekleşecekse, o koşullardaki Kürtlüğün ve Türklüğün bir anlamı kalacak mıdır ? Eğer istenen şey halklar arasındaki mesafenin daha da açılması, bunun üzerinden ilişkilerin ve değerlerin kopma noktasına gelmesi, Amerika'nın bölgeye daha fazla yerleşmesi ise, o zaman söylenecek bir şey yoktur.
Anadilde eğitim hakkının kazanılmasının zorluk derecesi, sosyalist devrimi gerçekleştirmekten daha fazladır.
İLKER BELEK
|
|
 |
Piyasacılık Anlayışının Getirdiği Kriz ve Gözyaşı BURAK GÜRBÜZ
90’lı yıllarda neo-liberal politikaların şekillendirdiği ekonomide piyasacılık anlayışının getirdiği en önemli değişiklik toplumda tüketim furyası yaratması olmuştur. Öyle ki ABD ve Türkiye’de tasarrufların GSMH içindeki payı hızla azalırken, kredi borçlarının GSMH içindeki payı aynı oranda artmaktadır. Bu arada piyasalarda artan fonlar, hisse senedi, tahvil, eurobond, yüksek banka faizleri gibi araçlardan paradan para kazananların fonlarıdır ve bankaların bu havadan birikimleri uzun vadeli yatırımlarda kullanma olanağı pek yoktur. Çünkü ilk olarak spekülatörün sanayi yatırımını bekleyecek sabrı da zamanı da yoktur. İkinci olarak aynı şekilde sanayici de kısa vadeli krediler kullanarak uzun vadeli yatırımlara girmek istemeyecektir. O zaman vurguncu için çözüm bankanın en karlı ve en risksiz alanlarda onun adına parasını değerlendirmesidir. O risksiz ve kârlı alanlar ise özel tüketimdir. Konut gibi, araba gibi, mobilya gibi tüketim harcamalarını teşvik edici düşük faizli krediler, hem atıl fonlara hızla müşteri bulacaktır, hem de emekçilerin bu fonlardan tüketim anlamında yararlanmasını sağlayacaktır.
Özel tüketimi pompalamanın hem alıcısı vardır, hem de satıcısı vardır. Alıcısı emekçilerdir, çünkü doğal olarak daha fazla tüketmek isterler, böylece kredi kartları ve ucuz krediler vasıtasıyla tüketme olanağına sahip olacaklardır. Ama tek farkı, tüketim kredileri kullanan emekçilerin bankalara, finansal kuruluşlara beraberinde borçlanmaları da artacaktır. Özel tüketimin satıcısı yani pazarlayıcısı ise siyasi iktidardır. Bu şekilde sosyal devleti yok eden, fakirler için fak-fun-fon gibi fonlar icat eden, emek sömürüsünü hızlandırıcı tüm iktisadi tedbirlerin önünü açanlar, toplumun borçlanarak tüketmesini çok sevecekler ve destekleyeceklerdir. AKP iktidarında olduğu gibi siyasal iktidar ile piyasalar aynı paralelde hareket etmektedirler.
Öte yandan özel tüketimi teşvik etmenin diğer ayağı da kamu tüketimini kısmaktan gelir. Piyasacılık mantığına göre kamu kuruluşları piyasa anlamında verimsiz işlediğinden, yani sermayedara çalışmadığından ona kârlı alanlar açmadığından mümkünse ortadan kaldırılmalıdır, tümüyle tasfiye olmalıdır. Çünkü ancak o şekilde sermayedarın daha fazla kazanç sağlayacağı alanlar daha fazla çoğalacak, piyasalara güven artacak ve daha fazla fon ülke ekonomilerine dağılacaktır. Çünkü spekülâtörler paradan para kazanmak için bankalara yatırdıkları paranın en iyi şekilde, yani risksiz ve piyasa anlamında verimli alanlarda kullanılacağına daha çok emin olmaları gerekir. Bu güvenin tesis edilmesi de kamunun tüketiminin azalmasına bağlıdır.
Bu sürecin emekçiler üzerinde iki sonucu olacaktır. İlki gittikçe daha fazla bankalara borçlanacaklardır. Bu bağlamda onlara bağımlı hale geldiklerinden dolayı, emekçi vasıflarını yitirme pahasına borçlarını ödeyebilmek için borcu verenler tarafından başka işlerde çalışma zorunluluğuna itileceklerdir. İkincisi ise, emekçinin az da olsa rahatını sağlayan okul, sağlık, sosyal güvenlik, iş yerinde kreş gibi sosyal hizmetlerin, kamu harcamalarının kısılmasından, şirketlerin uluslararası rekabete daha fazla açılmasından dolayı gün geçtikçe daha fazla tırpanlanmasına neden olacaktır.
ABD’deki güncel kriz, bir kere daha piyasalara güvenilmemesi gerektiğini göstermiştir. Çünkü aslında işler kötüye gittiği vakit yakasına yapışabileceğiniz “piyasa” diye bir kurum yoktur. Çünkü piyasa sadece “aracıdır” ve sermayenin çıkar birliğini sağlar. Sanal olmayan gerçek olan ise sermaye ve aralarındaki çıkar birliğidir. Dolayısıyla günümüzde birilerinin yakasına yapışılacaksa o da sermayenin yakasıdır. Oysa ABD’de olduğu gibi, 2000-01 krizinde Türkiye’de olduğu gibi, kriz sonrası her zaman emekçinin yakasına yapışılmıştır. Devlet sermayedarını koruyacak, batan paralarını kendi cebinden ödeyecek daha sonra da emekçiden vergiler yoluyla toplamaya başlayacaktır. Piyasayı çünkü devlet kurtarmıştır, devleti de vatandaş kurtaracaktır.
Günümüz ABD’nin finansal krizine gelirsek, bu kriz basit bir hedge fund krizi değildir. ABD krizi finans sermayenin yapısal bir krizidir. İlk neden olarak yukarıda değinildiği gibi piyasacılık ideolojisi son 25 yılda tüm ülkeleri sarmıştır. Türev piyasalarında, para piyasalarında bulunan yeni teknikler, riskleri azaltmakta dolayısıyla paradan para kazanmanın verimliliğini arttırmaktadır. İkinci nedeni bankaların asıl amacı olan iktisadi faaliyetleri finansman rolünü bırakıp piyasanın daha fazla emrine girmeleridir. Bu yeni süreç de, bankalar daha fazla piyasalara bağlı olduklarından, riskleri de piyasalara daha kolay bırakır olmuşlardır. Bu durum bankaların daha fazla kredi açarak daha fazla para yaratmalarına neden olmuştur. Üstelik daha önceki krizlerde olduğu gibi en son tahlilde, siyasi iktidarların ve ülke merkez bankalarının devreye girerek para basacak olmaları, bankaların daha fazla açılmalarına neden olmuştur. Ama tabii yaratılan krediler, üretken alanlar yerine üretken olmayan, tüketime yönelik faaliyetlerin finansmanında kullanılmak üzere açılmaktadır. Ülke Merkez Bankalarının gittikçe azalan para politikaları ile para arzı üzerinde kaybettikleri kontrol, piyasaların ve yabancı sermayenin istedikleri şekilde at koşturmalarına olanak sağlamıştır. Hedge Fund krizi diye bilinen ABD krizi artık sadece gayrimenkul yatırımları ile ilintili değildir. Yukarıda saydığımız nedenlerden dolayı artık tüm ekonomik sektörleri içine alan bir yapı barındırmaktadır. Yapısal özellikler taşımaktadır. Bu durum finans kapital’in ciddi bir biçimde sorgulanması için de fırsattır. |
|
 |
|
|
|
|
|
Marx’ın Hakkı AYDEMİR GÜLER
Konu dışı bir notla başlıyorum. Bir keresinde daha kısa süre öncesine kadar Cumhuriyet’te yazan bir gazeteci hakkında, tam da eski çalışma arkadaşları yaka paça toplanırken, kalkıp “Ergenekon’un sonuna kadar gitmesi”nden dem vurmanın etik olmadığını söylemiştim. Türkiye solunda, artık Merdan Yanardağ da içeri alınmışken “sonuna kadar” saçmalığını tekrarlayanın sadece siyasi aklından değil ahlakından da kuşku duyulur!
Ergenekon kontrgerillayı konu alan bir hukuk süreci değil, ABD-Gülen-AKP üçgeninin siyasi ve ideolojik bir operasyonudur dedik durduk. Bu tezin bir kez daha kanıtlanmasına vesile olan Merdan’a geçmiş olsun…
Konumuz ise kitapları çok sattığı ve krizi ne kadar da iyi öngördüğü konusunda yaygın “geyiklere” malzeme olan Marx’la ilgili. Her elini attığı şeyi inanılmaz bir hızla çürüten düzenin şimdi Marx’a uzanmasından keyif ve tatmin duymak yersiz olur.
Endişelenip kaçalım demiyorum. Tam tersine. Marx’ın haklı çıktığını düşünen burjuvalar mı var etrafta? Öyle yarım yamalak hak vermek olmaz, diyeceğiz. Marx’ın yalnızca kapitalizmin kriz mekanizmalarını iyi analiz ettiği için ve ölümünden bunca zaman sonra öngörüleri hâlâ tutuyor diye yâd edilmesi yetmez. Marx’ın analiz ve öngörüsünü benzersiz kılan sisteminin başka boyutları da vardır ve “hakkımız” teslim edilecekse, o boyutlara da sıra gelecektir.
Zaten Marx’ın öğrencileri, hocalarının, holding profları, borsa uzmanları ve medya şarlatanları tarafından doğrulanmasına gerek bırakmamış bulunuyorlar. Dünyada da bizde de, Marksistler yıllardır “bu balon patlar” diyorlardı. Geriye dönük basit bir gözden geçirme, Marksizmin krizin zamanlamasına varana kadar haklı çıktığını gösteriyor. Her boydan burjuva yorumcu ise şaka kabilinden fikir kırıntılarıyla oynamaya devam ediyor. Bir kurtarma paketi açılınca yarım günlüğüne bayram eden borsalar kadar aklı var burjuva “bilimi”nin!
Ama daha fazlası nasıl olsun ki? Neredeyse 40 yıldır liberalizmi, sınırsız piyasacılığı baş tacı eden, ekonominin ve toplumun planlanamayacağından kamu sektörünün verimsizliğine, “her şeyi devletten beklememek” türü atasözü icatlarına kadar saçmaladıkça saçmalayan bir sınıfın düşünürlerinde akıl mı kalır! Doların yükselişine “dalgalı kur” diyebilen bir başbakana, bütün dış pazarlar daralırken “devalüasyonun ihracatı destekleyeceğini” anlatan yetkililere şaşmamak gerek!
İşin özeti liberal ezber büyük bir kayaya toslamış bulunuyor. Herkesin egemen bir ulusal devlet sandığı İzlanda’nın sadece bir finans kuruluşu olduğu görüldükten sonra, piyasa entegrasyonu temelli ve küreselleşme soslu uluslararası işbölümü safsatasını tekrar etmek mümkün görünmüyor. 1990’ların başında “verimsiz merkezi planlama”dan kurtuluşunu kutlayan eski sosyalist ülkelerin iflasa doğru gittikleri bir dünyada, piyasacılık gemisi su almadan yüzebilir mi? Bu tarihsel çuvallamadan sonra burjuva ideolojisinin bir şey olmamış gibi yola devam etmesi mümkün olmayacaktır.
“Bizim” bu denli haklı olduğumuz ve burjuva dünyasının bu ölçüde şapa oturduğu koşullarda Kapital’in “çok satması” yetmez.
Çünkü Marx’a göre sermaye ile yığın yığın para arasında çok temel bir fark vardır. Sermaye dediğiniz şey, bir toplumsal ilişki biçimidir. Toplumsal ilişki olarak sermayenin, doğasından ayrılamayacak davranış kalıpları vardır. Sermaye düzeni herhangi bir hata, eksiklik, cahillik, kaza nedeniyle değil, tam da ve yalnızca “sermaye düzeni” olduğu için kriz üretir. Geri dönmeyecek kredileri verdikçe veren banka ve finans sektörü salak değil, kapitalist olduğu için öyle davranmıştır. Kapitalizm bir tarihsel salaklıktır, o başka…
Kapitalizm krizini atlatır, ama her defasında bir yenisine yelken açmak üzere… Buradan çıkan sonuç son derece yalındır. Açlık, işsizlik, yoksulluk, gericilik ve savaş nedeni olan krizlere karşı kesin önlem, sermaye düzenine son vermektir.
Üretim araçlarının özel mülkiyeti yerine toplumsal mülkiyet. Özel mülkiyetin piyasa anarşisi yerine toplumsal mülkiyetin merkezi planlaması.
Marx’a öyle kuru kuru, bir köşesinden hak vermek olmaz. Madem başladık, hakkımızın tamamını alacağız!
Bunun bir inatlaşma konusu olduğu sanılmasın. Ayrıca hakkımızı kitap üstünde veya masa başında alacağımızı da kimse düşünmesin. Toplumsal mülkiyet ve merkezi planlama demek, burjuvazi yerine işçi sınıfı demektir. Yok sayılan işçi sınıfı, öldü denen sol, burjuva ideolojisinin dağıldığı kriz konjonktüründe alanını genişletmek için hamle yapmayacak da, ne zaman yapacak?
Sosyalizm ve işçi sınıfı itibarını geri kazanmalıdır. Marx’ın hakkı budur. |
|
|
 |
|
| |
|
|
